Τα ψάθινα καπέλα

Το βιβλίο της Μαργαρίτας Λυμπεράκη "Τα ψάθινα καπέλα" που δημοσιεύθηκε το 1946 είναι ένα εφηβικό μυθιστόρημα που παρουσιάζει τον κόσμο των τριών αδερφών, της Μαρίας (20 χρόνων), της Ινφάντας (18 χρόνων) και της Κατερίνας (16 χρόνων), στην αστική Αθήνα το 1946. Ο τίτλος είναι παρμένος από τα ψάθινα καπέλα που αγόρασαν οι τρεις αδερφές το πρώτο καλοκαίρι που πέρασαν στο σπίτι του παπού τους στην Κηφισιά.
Το πρόσωπο που αφηγείται είναι η Κατερίνα, αλλά παρεμβάλλονται και άλλα πρόσωπα μέσα από διάφορες αφηγηματικές τεχνικές, όπως όταν παρεμβάλλονται αποσπάσματα από το ημερόλογιο της Λώρας Παρηγόρη, ή όταν κάποια πρόσωπα αναδιηγούνται τα γεγονότα για να αναδειχθεί η πολυπρισματικότητά τους. Η δομή ολόκληρου του έργου δίνει την αίσθηση ενός ημερολογίου, το οποίο μάλιστα με το κλείσιμο του μυθιστορήματος μένει ανοικτό. Στο μεγαλύτερό του μέρος είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο.
Το έργο χωρίζεται σε τρία μέρη: Πρώτο, δεύτερο, τρίτο καλοκαίρι•τα επιμέρους κεφάλαια (έξι με οκτώ σε κάθε μέρος) φέρνουν τίτλους συμβατικούς και λίγο άσχετους με το περιεχόμενο, επιφανειακούς και καμιά φορά και παραπλανητικούς. Η συγγραφέας παίζει με τη σύμβαση του πίνακα περιεχομένων. Κι εν γένει: παρουσιάζει τα γεγονότα επίτηδες κάπως ασυνάρτητα, χύμα, παρορμητικά, χωρίς αυστηρή δόμηση και σειρά, όπως συσσωρεύονται στη συνείδηση της Κατερίνας• ο αναγνώστης βλέπει με τα μάτια της και βρίσκεται μέσα στο κεφάλι της. Άλλοτε πάλι «ταξιδεύει» ανάμεσα στα πρόσωπα ή συμμερίζεται μια άλλη προσωπική γωνία.
Τα τρία καλοκαίρια έχουν συνοχή και συνάρτηση μόνο για το υποσυνείδητο της Κατερίνας: «Όλ’ αυτά δένονται μ’ έναν κρίκο, που πρέπει να τον βρω» (σ. 295)•
Θέματα που θίγονται στο έργο:η γοητεία και οι δυσκολίες της εφηβείας, ο έρωτας, οι σχέσεις των δύο φύλων, η οικογένεια, οι πλούσιοι και οι σχέσεις τους με τους άλλους ανθρώπους, η φύση και η επίδρασή της στον ψυχισμό των ανθρώπων.
Το μυθιστόρημα γυρίστηκε και για την Ελληνική τηλεόραση. Τα αρχεία της σειράς διατίθενται στο ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ. Τα επεισόδια που αντιστοιχούν στο κείμενό μας είναι το 2ο Επεισόδιο και το 3ο Επεισόδιο. Ενδιαφέροντα είναι και τα Επεισόδια 4 που παρουσιάζει το γάμο της Μαρίας και 11 με την πρόταση γάμου του Δαυίδ στην Κατερίνα και την αντίδραση της τελευταίας.

Τα αποσπάσματα από τα δύο επεισόδια τα οποία βασίζονται στο κείμενο του βιβλίου είναι στο παρακάτων video. Είναι ενδιαφέρον να δείτε πώς αποδίδονται από τον σκηνοθέτη τα αισθήματα της Κατερίνας και οι σκέψεις της και να τα συγκρίνετε με το κείμενο. Τι προτιμάτε; Ποιος σας ταξιδεύει περισσότερο; Η επιλογή δική σας...